تيموتي ويليام برتون كارگردان، نويسنده و طراح آمريكايي كه بيشتر به خاطر سبك شخصي و نامتعارف آثارش شناخته ميشود، در۲۵ آگوست سال ۱۹۵۸ در بربنك كاليفرنيا و در خانوادهاي معمولي و كم جمعيت متولد شد.
او پسر بزرگ بيل برتون و جين اريكسون است. وي در دوران كودكي، از توجه پدر و مادر بي بهره بود و بدين جهت زندگي چندان خوبي نداشت! در اين شرايط تنهايي و گوشه گيري را برگزيد و در سكوت به تماشاي كارتون و فيلمهاي قديمي مي نشست. در كودكي رفتن به مدرسه برايش سخت بود و همواره با مشاهده آثار ترسناك از حقيقت زندگي فرار ميكرد. تماشاي اين فيلمها، سرآغازي براي زندگي هنري برتون محسوب ميگشت و در اين زمان بود كه با وينسنت پرايس شخصيتي كه بعدها تاثيري عميق بر مسير شغلي وي نهاد، آشنا شد.
اولين فعاليت هنري او در ۹ سالگي و با طراحي پوستر دفع زباله محله شان شكل گرفت. پس از آن، شركت دفع زباله به مدت يك سال، طي قراردادي اين طرح را بر روي كاميونهاي حمل خود نصب نمود. بدين ترتيب بود كه شايستگي و خلاقيت او در حيطه هنر، به منصه ظهور رسيد.
پس از گذشت مدتي، برتون با حمايتهاي مالي کمپانی دیزنی توانست در انستیتوی هنر والنسیای کالیفرنیا مشغول به تحصیل شود. با گذشت سه سال از تحصیل در رشته انیمیشن، وي در سال ۱۹۸۰ به عنوان کارآموز در کمپانی والت دیزنی مشغول به كار شد.
در اين هنگام برتون با طراحي انيميشن «انيماتور» كه اقتباسي از رمان ارباب حلقه ها اثر رالف باكشي محسوب ميشود، با شكست مواجه شد. سپس بر خلاف ميل باطني به طراحي انيميشن «روباه و سگ شكاري» پرداخت؛ اما كمپاني ديزني به دليل مغايرت طرحها با چارچوب و جذابيت كلي تعيين شده شركت، از آنها استقبال نکرد!
اين عوامل سبب گرديد برتون از كمپاني ديزني دلسرد شده و به شعرسرايي و كشيدن تصاويري روي آورد كه بعدها منبع اصلي انيميشن تحسين شده «كابوس قبل از كريسمس» شد.
علاقه زياد برتون به آثاري كه در گذشته از وينسنت پرايس ديده بود، سبب گرديد كه او اولين فيلم كوتاه شش دقيقه اي خود را در سال ۱۹۸۲ به نام «وينسنت» بسازد. فيلمنامه درباره پسر بچه اي بود كه براي فرار از واقعيتهاي زندگي در وهم و خيال فرو ميرفت و خود را وينسنت پرايس تصور مينمود. جالب اين بود كه صداگذاري اين انيميشن شش دقيقه اي توسط وينسنت پرايس انجام گرفت.
با وجود گمنامي برتون، به تدريج فعاليتهاي هنري وي در دنیای سينما با ساخت آثاري جالب و به يادماندني نظير: بت من، ادوارد دست قيچي، مريخ حمله ميكند، سياره ميمونها، ماهي بزرگ، چارلي و كارخانه شكلات-سازي، عروس مرده، آرايشگر شيطان صفت خيابان فليت، ۹، آليس در سرزمين عجايب، سبب گرديد كه او به عنوان يكي از پيشگامان در اين عرصه مطرح شود.
تيم برتون كارگرداني است كه از طرحها و تصويرسازيهايش گاه در خدمت فيلمسازي و در مواقعي ديگر به منظور بيان احساسات، دغدغه هاي ذهني، كابوسها و تخيلات فانتزي اش بهره ميگيرد.
در تحليلي از آثار تصويرسازي تيم برتون، ويژگيهاي مشتركي به چشم ميخورد كه به برخي از آنها اشاره ميشود:
تصويرسازيهاي برتون به منظور تخليه عواطف، احساسات و يا تهيه صحنه هاي فيلم طراحي شده است؛ براي مثال از اين تصويرسازيها به منظور ساخت شخصيتهاي انيميشني و يا گريم بازيگران استفاده ميگردد.
استفاده از سگهاي مرده، دلقكها، گوسفندان، درختهاي پيچ و تابدار، مترسكها، پروانه ها و همچنين مو قرمزها در آثار تصويري و سينمايي او به وفور يافت ميشود.
شخصيتهاي تصويرسازي او معمولا موجوداتی پراميد اما تيره بخت، همراه با يك شادي تلخ و تراژيك هستند.
آثار او اغلب براي نمايش وحشت و تضاد طراحي شده و كاراكترهاي جمجمه اي شکل در تصويرسازيهايش، فراوان ديده ميشود.
بافتهاي به كار رفته در تصويرسازيهاي برتون اغلب دچار يكنواختی بوده و در اكثر مواقع با خاكستريهاي رنگي پوشانيده شده است.
تيم برتون با الهام از طبيعت و بر اساس نوع نگرش، استدلال و شخصيت خود، فرمهاي برگرفته از طبيعت را تغيير ميدهد و آنها را به فضایی دلهره آور و وحشت انگیز نزديكتر ميكند.
تنوع، كلمه اي آشنا در آثار اوست؛ تيم برتون از طراحيهاي بي پروا، به رنگ گذاري هاي جسورانه رسيده و گاها از رنگهايي بسيار شاد و غيرقابل پيش بيني با غلظت رنگي فراوان در آثارش استفاده مينمايد.
در اغلب كارهاي او چرخش در بين عناصر به چشم ميخورد؛ اما در برخي ديگر، به دليل بافت ضعيف و زمينه-هاي كاملا ساده، چشم به عنصر اصلي تصوير خيره شده و از حركت باز ميايستد؛ زيرا در اين شرايط تصويرسازيهايش تنها به طراحي شخصيت خاصي اختصاص دارد كه زمينه آن با ته رنگي ساده خلاصه مي-شود.
برتون در تصويرسازي، فردي غيرقابل پيشبيني است. در پارهاي مواقع شاهد پرسپكتيوهاي عجيب و غريبي هستيم كه فرد را در خود فرو ميبرد و در مواردي ديگر، صفحه به چند قسمت ساده رنگي و بدون هيچگونه پرسپكتيو تقسيم ميگردد.
طراحي و تصويرسازيهاي تيم برتون به سبك گروتسك نزدیک بوده و تاثیر اكسپرسيونيسم آلمان و نيز فيلم-هاي ترسناك دهه ۲۰ و۳۰ قرن بیستم در آثارش به روشني قابل مشاهده است.
كاراكترهاي اصلي فيلمها و تصويرسازيهاي او اغلب شخصيتي غريبه، خجالتي، رنگ پريده و با موهايي پريشان هستند، درست همانند خودش!
به طور كلي تيم برتون با تركيب فيلمسازي و تصويرسازي به ساخت آثاري ميپردازد كه گاها ما را در تخيلات عجيب و غيرمتعارف، غرق نموده و همچون آليس، بيننده را به جست و جوي ناشناخته ها و عجايب تصاوير خود ميكشاند.
