شیوه طراحی در هنر کاریکاتور از اهمیت خاصی برخوردار است. کاریکاتوریست ها هر یک شخصیت روحیه متفاوتی دارند که این تفاوت شخصیت به صورتهای مختلف در آثار هنری آنها و شیوه طراحیشان ظاهر می شود.
هر کاریکاتوریستی در مراحل ابتدایی کار خود شیوه های مختلفی را تجربه می کند. و در این مرحله، گاه ممکن است تحت تاثیر شیوه دیگر کاریکاتوریست ها قرار گرفته یا شیوه ای از خود ابداع و تجربه کند. به مرور زمان این شیوه تکامل یافته، در مقطعی از زمان فرم و حالت خاصی را پیدا می کنند که با شخصیت روحی و دنیای درونی کاریکاتوریست سازگار است و این زمانی است که او آن شیوه را قالب مناسبی برای ارائه افکار خود می یابد. رسیدن یک کاریکاتوریست به یک قالب طراحی خاص، آثار او را از نظر زیباشناسی و تکنیک از آثار دیگران متمایز ساخته، هویت مشخص و متفاوتی برای کاریکاتوریست به وجود می آورد.
به عنوان مثال، هنرمندانی چون برادهلند و موردیلو هر یک به نوعی طراحی را به کار می گیرند و شیوه ای از طراحی ارائه می دهند که با هم متفاوت و بیانگر شخصیت طراحی خاص آنها است. بسیار اتفاق می افتد که بیننده با دیدن یک اثر کاریکاتوری قبل از خواندن نام کاریکاتوریست، صاحب اثر را تشخیص می دهد. آنچه که سبب این شناسایی می شود و هویت هنرمند را برای بیننده آشکار می کند، همان تکنیک ارائه کار یا شیوه طراحی هنرمند است که به نوعی معرف تصویری او شده است.
اگر چه یک اثر کاریکاتوری بیشتر از طریق محتوا و موضوع با بیننده ارتباط برقرار می کند، ولی چگونگی بیان و قالب ارائه و شیوه طراحی نیز از جمله عواملی اند که همراه با موضوع اثر بیننده را تحت تاثیر قرار می دهند. بسیار پیش می آید که موضوع و محتوای اثری برای بیننده جالب و قابل درک نیست و او با آن موضوع احساس همدردی و همدلی نمی کند. ولی با این همه بیننده زیبایی کار را تحسین می کند. آنچه در این مورد سبب به وجود آمدن این حس در بیننده می شود و او را وادار به چنین تحسینی می کند، همان تاثیر و زیبایی ارائه کار و شیوه طراحی است که نظر بیننده را به خود جلب می کند.
در اینجا، برای روشنتر شدن مفهوم «شیوه و شخصیت طراحی، به نکاتی پیرامون آثار برادهلند و موردیلو، به عنوان دو شخصیت تکنیکی کاملا متفاوت، اشاره می کنیم.
شیوه طراحی برادهلند
آثار برادهلند از نظر شیوه و شخصیت طراحی از جمله بهترین نمونه هاست. زیرا بیننده در روبرو شدن با آنها بیشتر از آنکه جذب موضوع اثر شود، بیشتر شیفته شیوه و تکنیک او می گردد. در این آثار بیننده به همان اندازه که از افکار پلید و اندیشه های عمیق هنرمند متاثر می شود، تحت تاثیر طراحی وی نیز قرار می گیرد.
برادهلند در طراحی های خود از خطهای مورب کوتاه استفاده می کند. او با کم و زیاد کردن و تراکم این خطوط بر روی هم سایه روشن به وجود می آورد. این هنرمند این سایه روشنها را به گونه ای در سراسر طرح اصلی و زمینه کار هماهنگ تنظیم می کند، که به نظر می رسد موضوع از چند منبع نورانی بسیار ضعیف تغذیه می شود.
هلند آدمهای مختلفی کار خود را از نظر جسمی و فیزیکی با اسکلتها و بدنهای بسیار قوی طراحی می کند. او با به کار گرفتن خطوط هاشوری و سایه روشنها، احساسات مختلفی از جمله درد، اندوه، خشم و غیره را در فضای آثار خود، در وجود آدمهایش می دمد. که با تشدید تراکم خطوط و سایه روشنها در چهره آنان، عمق این گونه احساسات در آنها چند برابر می گردد.
باید توجه داشت که در آثار برادهلند، روش طراحی و موضوع و متناسب با هم و در جهت تقویت یگدیگر انتخاب شده و این امر سبب ایجاد ارتباط مستحکم اثر با بیننده گشته است.
شیوه طراحی موردیلو
از نظر شیوه طراحی، موردیلو از خطوط ساده ای استفاده می کند. او بیشتر با تغییر فرم چهره و اندام انسانها شخصیتهای خاص خود را به وجود می آورد. در این شیوه، موردیلو از کشیدن خطوط بسیاری که وجود آنها در طرح ضرورتی ندارد، خودداری می کند. او با چند خط ساده فرم خلاصه شده ای از چهره، لباس و اندام کاراکترهای خود ارائه می دهد، که در آنها اندازه بینی در چهره اغراق شده و دست و پاهایشان ضعیفتر از معمول اند. با این شیوه طراحی و خلاصه کردن فرمها موردیلو جنبه های فردی و خصوصیات شخصی انسانهایی که می کشد، را از بین برده و از آنها تصویرهای خنده داری به و جود می آورد که در یک مجموعه و همراه آدمهای دیگر داستان مفهوم و نقش پیدا می کنند به همین دلیل قیافه ظاهری شخصیت های موردیلو با این شیوه طراح توجه بیننده را بیشتر به داستان و حادثه ای که بین آدمها و در ارتباط آنها با یکدیگر می افتد، لب می کند.
نکته جالب دیگری که در مورد شیوه طراحی موردیلو می توان اشاره کرد، این است که موردیلو با به کار بردن چند خط منحنی کوچک در ابتدا و انتهای دستها و پاهای شخصیت های آثارش، احساس حرکت را به بهترین شکل به وجود می آورد و به این وسیله شیرینی و لطافت خاصی را در تصاویر داستانیش ایجاد می کند. او با استفاده از همین خطوط و با تشدید آنها، توهم مفاهیمی چون سرعت (در یک ماشین متحرک و با جهت دویدن یک دونده) را در بیننده به وجود می آورد.
بنابراین شیوه طراحی از نظر روانشناسی ریشه در دنیای درونی و شخصیت روحی هر کاریکاتوریست دارد و از جمله عوامل مهمی است که مهمترینش نقش را در به وجود آمدن شخصیت و هویت آثار هر کاریکاتوریست ایفا می کند. به عبارت دیگر، شیوه طراحی همان عاملی است که آثار برادهلند و موردیلو و گورمه لن و دیگران را از نظر نوع ارائه از هم متمایز می کند و احساسات متفاوتی را در برخورد با آنها در بیننده برمی انگیزد.
