نمایشگاه آثار برگزیده فراخوان کاریکاتور «آل سقوط» روز گذشته با حضور مرتضی گودرزی دیباج مدیر دفتر هنرهای تجسمی حوزه هنری، محمدحسین نیرومند فعال و پژوهشگر فرهنگ و هنر، سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی مدیرخانه کاریکاتور ایران، میثم مرادی بیناباج مدیر حوزه هنری خراسان شمالی و جمعی از هنرمندان در تالار سوره حوزه هنری گشایش یافت.
* تلخندهای نهفته در فاجعه منا
میثم مرادی‌بیناباج مدیر حوزه هنری خراسان شمالی درباره فراخوان کاریکاتور «آل سقوط» اظهار داشت: در پی فاجعه منا که جمع زیادی از مهمانان حرم امن الهی جانشان را از دست دادند، رهبر معظم انقلاب اسلامی پیامی دادند مبنی بر اینکه مدیریت غلط آل سعود نباید فراموش شود و این فاجعه باید پیگیری شود. بر این اساس ما هم در راستای عمل به فرمایش ایشان تصمیم گرفتیم فراخوانی برای کاریکاتور «آل سقوط» اعلام کنیم.
وی ادامه داد: هنر کاریکاتور یک هنر اعتراضی است و از قالب‌هایی است که در کوتاه‌ترین زمان می‌تواند نسبت به موضوعات مختلف واکنش نشان بدهد. تلخند اندیشه‌های یک هنرمند در این هنر به تصویر درآمده و از ذهن هنرمند پیامی به مخاطب منتقل می‌شود که با کشف معما و ارتباطاتی که در اثر وجود دارد، به عمق واقعه پی ببرد.
مرادی یادآور شد: موضوع طنزی که در فاجعه منا نهفته بوده، نشان می‌دهد چطور سعودی‌ها کاری انجام دادند که از هر منظری به آن نگاه کنیم یک بخش کار مشکل دارد. چطور تعداد زیادی حاجی بیت الله الحرام در این فاجعه کشته شدند؛ در حالی که دوربین‌ها به این خیابان‌ها نظارت داشتند؟ چطور مدیریتی انجام گرفت که کسی به داد مجروحان نرسید و حتی قطره‌ای آب به آن‌ها ندادند و مأموران در حاشیه خیابان آب می‌خوردند؟ چه باعث شد که نه خودشان به این افراد کمک کنند و نه اجازه دهند امدادرسانی از سوی سایرین صورت بگیرد؟
* شرکت 116 کاریکاتوریست در فراخوان «آل سقوط»
وی گفت: کاریکاتور، هنری است که می‌تواند زهر این جنایات را بیرون کشیده و در قالب آثار هنری به مخاطب عرضه کند. اگر لبخندی از این فاجعه به لب مخاطب می‌نشیند، به خاطر درد است. این آثار به خوبی احساس مسئولیت هنرمندان ما را به چنین موضوعاتی نشان داد و دیدیم که در فاصله کوتاهی از وقوع این اتفاق و فراخوان، بیش از 400 اثر از 116 هنرمند کشور در مدت 10 روز به دبیرخانه رسید.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم با کمک مسئولان، شاهد این باشیم که چنین آثاری به نحو مطلوبی در سراسر کشور به نمایش درآید. در تدارک پویش نمایشگاه مردمی هستیم، صفحات مجازی راه‌اندازی کرده‌ایم و به عموم مردم پیشنهاد می‌دهیم که این آثار را دانلود کرده و در محیط‌های عمومی مانند دانشگاه‌ها و مساجد منتشر کنند.
* شعری برای شهدای منا
در ادامه این مراسم «رضا اسماعیلی» از شاعران انقلابی با اظهار تاسف از بروز این فاجعه سنگین برای جهان اسلام، غزلی را که به مناسبت فاجعه منا سروده بود را خواند.
ای صبح صادق، بر رخ آیینه چین است
در کوچه‌های نور، ظلمت در کمین است
از حیله رمال‌ها دنیا سیاه است
از فتنه دجال‌ها قرآن غمین است
دنیا ز بوی معرفت خالی‌ست مولا
جهل مرکب با دل انسان قرین است
حالی نمی‌پرسد کسی از حضرت دین
دین در زمین تبعیدی و حسرت‌نشین است
بت می‌پرستد روح انسان مچاله
شیطان اغواگر خداوند زمین است
لامذهبی دین جدید خلق دنیاست
تلخ است اما قصه دنیا همین است
عصر ظهور است و زمین از مدعی پر
دجال هم شد مدعی، این چندمین است
عجل علی یا حضرت موعود یا عشق
والعصر انسان در زمین تنهاترین است
تکلیف دنیا می‌شود روشن به نورت
لاتخلف المیعاد صددرصد چنین است
در صبح یک آدینه می‌تابی به عالم
دل‌های ما مشتاق آن صبح مبین است
باید که ما از پرده غیبت درآییم
شرط حضور حضرتت تنها همین است
* کاریکاتوریست‌ها پشت صحنه فاجعه منا را برملا کردند
سیدمسعود شجاعی‌طباطبایی مدیر خانه کاریکاتور ایران در ادامه این مراسم ضمن تسلیت فاجعه منا، اظهار داشت: هنرمندان کاریکاتوریست در این حوزه وارد شده و با قلمشان به مثابه یک تیغ جراحی، اتفاقات زشتی را که در پشت صحنه این فاجعه بود را برملا کردند.
وی با اشاره به توانمندی کاریکاتوریست‌های ایرانی، ادامه داد: این مجموعه بیشتر به طنز سیاه نزدیک است؛ آل سعود با جنایات اخیرش، چرخه کاملتری به خود گرفت و مسئولان حوزه هنری بجنورد واکنشی سریع نسبت به فاجعه منا نشان دادند و از سوی هنرمندان نیز در مدت کوتاهی، آثار بسیاری به دست ما رسید.
شجاعی‌طباطبایی که از داوران این فراخوان بود، گفت: آنچه در داوری ملاک قرار دادیم، ارتباط کارها با موضوع مطرح شده، نوآوری و خلاقیت همراه با دید نقادانه و تیزبین و همچنین تکنیک و قالب تصویری مناسب با موضوعات ارائه شده بوده است؛ همچنین سرعت عمل برگزاری نمایشگاه و انتشار کتاب، اقدام ارزشمندی به شمار می‌رود.
* آثار هنری فاجعه منا وارد عرصه بین‌المللی شود
محمدحسین نیرومند، پژوهشگر عرصه فرهنگ و هنر در این مراسم یادآور شد: در این مراسم نگاهی به برخی فاجعه‌ها می‌اندازیم که کسی وارد نشد و مردم در مظلومیت قربانی شدند. نمونه این بمباران گسترده شیمیایی در منطقه سردشت و حلبچه است که کسی از آن مطلع نشد؛ حمله به هواپیمای مسافربری در خلیج فارس از دیگر رویدادهاست که 290 نفر شهید شدند و این جنایت در جایی منعکس نشد. اخیراً هم با رویداد تلخ منا مواجه بودیم.
وی ادامه داد: نکته جالب که بعد از فاجعه منا با آن روبرو بودیم؛ صحبت‌های وزیر امور خارجه عربستان بود که درباره دموکراسی در سوریه حرف می‌زد؛ در حالی که عربستان حکومت 100 درصد دیکتاتوری دارد. اینها برای همه ما سؤال است و افرادی باید نسبت به این موضوعات حساس باشند.
نیرومند یادآور شد: تولید آثار هنری، کمترین کاری است که اهالی هنر می‌توانند در اعتراض به جنایات آل سعود در منا انجام دهند و در ادامه باید این آثار در عرصه‌های بین‌المللی وارد شود تا به گوش مردم جهان برسد.
بخش دیگر این مراسم، تقدیر از برگزیدگان این فراخوان بود که محمود نظری از همدان، حمید قالیجاری از کرمانشاه و علیرضا پاکدل از مشهد به ترتیب نفرات اول تا سوم معرفی شدند. همچنین مهدی عزیزی از اراک، محمد کارگر از بیرجند، اکبر تراب‌پور از همدان، محمدحسین اکبری از جهرم، پویا عبدی از کرمانشاه، محمدعلی رجبی از نطنز، هدیه صدیقی کسمائی از رشت، سجاد جعفری از تهران، محمدعلی خلجی از تهران، علی معصومی از گیلان و عفت امجدی پور از مشهد نفرات شایسته تقدیر این فراخوان بودند.
فراخوان سراسری کارتون و کاریکاتور «آل سقوط» از 6 مهرماه و با محورهای «آل سعود، محور فاجعه»، «جنایت و تجاوز»، «بی‌کفایتی و بی‌لیاقتی آل سعود در مدیریت حج»، «حمایت آل سعود از جنایات داعش در منطقه»، «حمله آل سعود به یمن و کشتار بی‌رحمانه مردم آن کشور»، «حمایت از حکومت بحرین در ظلم به مردم آن کشور» و سایر موضوعات مرتبط، به همت حوزه هنری استان خراسان شمالی منتشر شده بود که طی این فراخوان 116 هنرمند با 400 اثر در 10 روز نخست شرکت کردند.
علیرضا ذاکری، مسعود شجاعی طباطبائی، مسعود ضیائی زردخشویی، عباس ناصری و محمدحسین نیرومند نیز از داوران این فراخوان بودند.
